η ολοφάνερη γοητεία της μπουρζουαζίας

Είναι δεδομένο τουλάχιστο για τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνεται αυτό το κείμενο , ότι ο καπιταλισμός είναι ένα οικονομικό-πολιτικό και κατ` επέκταση κοινωνικό σύστημα το οποίο πρέπει να καταργηθεί ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να ζήσει σε μια αταξική κοινωνία. Όχι φυσικά γιατί η πλατωνική “ιδέα” της αταξικής κοινωνίας είναι ανώτερη από την “ιδέα” της ταξικής, αλλά γιατί σε μια τέτοια κοινωνία θα είχε περισσότερες πιθανότητες να ευτυχίσει.
Το μίσος πολλών ανθρώπων για τον καπιταλισμό τους οδηγεί όχι μόνο στο να απορρίπτουν οτιδήποτε αυτός υλικά και πνευματικά έχει προσφέρει, αλλά και σε μια νοσταλγία των πριν από τον καπιταλισμό εποχών, όπως μεσαίωνας, εξιδανικεύοντας αξίες που χαρακτήριζαν εκείνη την εποχή.
Καλό θα ήταν να βλέπαμε τι καλό έχει να μας προσφέρει ο καπιταλισμός και η τάξη που τον εκπροσωπεί και μετά να περάσουμε στην εκτέλεση της ποινής του-τον θάνατο.



Αυτό για το οποίο κάποιος θα άξιζε να αγωνίζεται είναι ίσως να κάνει τον άνθρωπο όσο πιο ελεύθερο γίνεται. Ελεύθερο όχι με την έννοια που η εξουσία, μέσω των διανοούμενων της, έχει καθιέρωση. Όχι δηλαδή ελεύθερο από τα πάθη, αφού αν θα ήταν ωραίο ο άνθρωπος να είναι κάπου υποταγμένος αυτό θα ήταν τα πάθη του, αλλά ελεύθερο να επιδίδεται στα πάθη του και σε κάθε απόλαυση, ελεύθερο να γευθεί κάθε ηδονή. Ελευθέρια την οποία η εξουσία στέρησε από την υπόλοιπη κοινωνία κρατώντας την αποκλειστικά για τον εαυτό της.
Οι δυο τρόποι για να είναι κάποιος ελεύθερος είναι ή να ανήκει στην άρχουσα τάξη της κοινωνίας στην οποία ζει έτσι ώστε να έχει την δύναμη να είναι ελεύθερος ή είναι να ζει σε μια αταξική κοινωνία. Το να ζει κάποιος σε μια αταξική κοινωνία όπου ο κάθε άνθρωπος, με τον οποίο αλληλεπιδράει, είναι ελεύθερος είναι μάλλον προτιμότερο και ασφαλέστερο από το να αποτελεί η ελευθερία προνόμιο.
Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να καταργηθεί οποιαδήποτε άρχουσα τάξη και πιο συγκεκριμένα να καταργηθεί η άρχουσα τάξη της καπιταλιστικής κοινωνίας, δηλαδή η άρχουσα τάξη της κοινωνίας μας, η αστική τάξη. Πρέπει να καταργηθεί ως τάξη για να μοιραστεί η κοινωνία όλα αυτά που τόσο καιρό κρατάει για τον εαυτό της. Πρέπει να καταργηθούν τα προνομία της ως τέτοια, ώστε να πάψουν να είναι πια προνομία και να γίνουν αναφαίρετο δικαίωμα όλης της κοινωνίας. Να καταργηθούν τα προνομία της αστικής τάξης κοινοποιούμενα και να κοινοποιηθεί το δικαίωμα πρόσβασης στις απολαύσεις ώστε να ανακαλυφθούν και νέες.
Πρέπει να καταργήσουμε την αστική τάξη πραγματώνοντας την και να την πραγματώσουμε καταργώντας την έτσι ώστε να γίνει όλη η κοινωνία σαν και αυτήν. Σαν την πιο αξιοζήλευτη άρχουσα τάξη, μετά από αυτήν της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, που πέρασε από την ιστορία του δυτικού κόσμου.



Η αστική τάξη θα μπορούσε να είναι το πρότυπο μιας πραγματικά ελεύθερης κοινωνίας. Εκτός από πλούσια είναι ανήθικη και αμαρτωλή, ασύδοτη και δυνατή, αυτάρεσκη και φιλήδονη, άπληστη και εγωίστρια. τόσο η τάξη όσο και τα άτομα που την αποτελούν.
Αμαρτωλή αφού υποπέφτει με χαρακτηριστική άνεση και στα εφτά θανάσιμα αμαρτήματα (λαιμαργία, απληστία, νωθρότητα, λαγνεία, υπεροψία, φθόνος, οργή) σε βαθμό που τα έχει κάνει σημαία της. Άραγε η γοητεία της πηγάζει από το ότι είναι απροκάλυπτα αμαρτωλή η από το ότι δεν γνωρίζει καμία ηθική; Στο πέρασμα της έχει γκρεμίσει ότι οι προκάτοχοι της με τόσο κόπο είχαν χτίσει. Έχει γκρεμίσει πιο αποτελεσματικά από οποιοδήποτε κίνημα αμφισβήτησης κάθε ηθική και κάθε θεωρητική αξία, κάθε θρησκεία και κάθε φιλοσοφία. Η συμπεριφορά της βασίζεται σε πραγματικές ανάγκες και όχι σε πλατωνικές ιδέες. Δεν έχει κανένα ιδανικό πέρα από το συμφέρον της.
Είναι ελεύθερη και δυνατή σε βαθμό ασυδοσίας, της επιτρέπονται τα πάντα και αυτή επιτρέπει τα πάντα στον εαυτό της. Μπορεί να έχει ότι θέλει χωρίς καμία κύρωση, χωρίς κανένα περιορισμό τόσο ως τάξη όσο και ως μεμονωμένα άτομα.
Είναι αυτάρεσκη και φιλήδονη, απολαμβάνει την ζωή της στο έπακρο, μισεί την δουλεία και αγαπάει την δράση. Με τον λιγότερο δυνατό κόπο κερδίζει τα περισσότερα δυνατά για να ικανοποιήσει όλες τις ορέξεις της και να επιδοθεί σε οποία χαρά μπορεί να προσφέρει η ζωή. Επιδίδεται σε ότι την ευχαριστεί. Ταξιδεύει, μορφώνεται, τρέχει με γρήγορα αμάξια, τρώει, διασκεδάζει και ζει πολυτελώς.
Η απληστία, αυτή η αντιχριστιανική αρετή που τόσο έχει συκοφαντηθεί από κάθε λογής ιδεαλιστές και είναι η κινητήρια δύναμη της προόδου έκανε την αστική τάξη όχι μόνο τόσο δυνατή αλλά και τόσο γοητευτική. Είναι εγωίστρια και δεν επιτρέπει σε κανέναν, ούτε στην υπόλοιπη κοινωνία, ούτε στα μέλη της τάξης της, να βλάψουν το συμφέρον της. Η μεγαλύτερη αρμονία μεταξύ ατομικότητας και ομαδικότητας συναντάτε εδώ. Η κάθε αντίφαση και η κάθε εσωτερική σύγκρουση καταλήγει να είναι προς όφελος της.
Πρέπει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της να πάψουν να αποτελούν προνόμιο της και να γίνουν χαρακτηριστικά όλης της κοινωνίας. Όσο θα είναι προνομία κάποιων, τόσο θα είναι καταπιεστικά για τους υπόλοιπους. Όσο φέρνουν την ευτυχία στους λίγους τόσο φέρνουν την δυστυχία στους πολλούς. Όπως συμβαίνει με τον πλούτο όπου το άνισο μοίρασμα του και όχι καθ` αυτός ο πλούτος φέρνει την ανισότητα, έτσι και με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της αστικής τάξης η άνιση κατανομή τους και όχι καθ` αυτή η ύπαρξη τους τα χρωματίζει αρνητικά.
Μια κοινωνία ελεύθερη, μια κοινωνία σαν των μεγαλοαστών μόνο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ιδανική.




Γιατί όμως κάποιος να θέλει την απελευθέρωση της κοινωνίας; Γιατί σαν άλλος χριστιανός να θέλει να την “σώσει”; Γιατί κάποιος να θέλει το καλό μιας εμετικής κοινωνίας που αποτελείτε στην πλειοψηφία της από μικροαστούς, τηλεθεατές, χριστιανούς, ψευτοβολεμένους, ρουφιάνους, καραβανάδες, μπάτσους, δικαστές, και άλλων ειδών υπάνθρωπους που αντί να κοιτάξουν το συμφέρον τους και να σπάσουν τα δεσμά τους, παριστάνουν πως το κοιτάν, υπηρετώντας στην ουσία, με αυταπάρνηση τα κατά τα αλλά γοητευτικά αφεντικά τους; Φυσικά δεν γίνεται να πολεμήσει κανείς για μια τέτοια αλλά ούτε στο όνομα μιας τέτοιας σχιζοφρενούς κοινωνίας. Πως μπορεί κάποιος να απαλλάξει την κοινωνία από τα αφεντικά της και να μοιράσει τα προνομία τους όταν η ίδια προτιμάει να τα υπηρετεί; Η κοινωνία λοιπόν δεν μπορεί να είναι ο σκοπός αλλά μόνο το μέσω. Είναι το εργαλείο για την μεγαλύτερη δυνατή ευχαρίστηση του ατόμου. Όπως το άτομο δεν μπορεί να είναι ελεύθερο σε μια μη ελεύθερη κοινωνία (εκτός και αν ανήκει στην άρχουσα τάξη της) έτσι και δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένο σε μια μη ευτυχισμένη κοινωνία. Το άτομο είναι αλληλοεξαρτώμενο από την κοινωνία για αυτό και έχει συμφέρον να θέλει μια κοινωνία ελεύθερη και ευτυχισμένη. Το προσωπικό συμφέρον και όχι κάποια ανώτερη ηθική οδηγεί στο όνειρο για μια αταξική κοινωνία. Όνειρο, του οποίου η
προσπάθεια για υλοποίηση, δεν μπορεί να βασιστεί στην καλή θέληση των ατόμων ούτε σε μια “ανώτερη ηθική”.
Πρέπει επιτέλους να πάψει κάθε επίκληση σε αυτήν την ιδεαλιστική μπούρδα-την ηθική. Σκοπός δεν μπορεί να είναι η αντικατάσταση της τρέχουσας ηθικής με μια καινούρια, ας πούμε αναρχικής ηθικής, αλλά η κατάργηση της, το ξεπέρασμα της. Να πάψει επιτέλους να εννοείτε σαν αυθύπαρκτη έννοια, σαν οδηγός ξεκομμένος από την ζωή που πρέπει να ακολουθείτε. Να την ξηλώσουμε από τον πλατωνικό ουρανό. Όπως και για τους αστούς, οδηγός πρέπει να είναι το προσωπικό συμφέρον που σε μια ελεύθερη κοινωνία θα εναρμονίζεται με το ομαδικό. Το προσωπικό συμφέρον είναι αυτό που οδηγεί το άτομο στο να θέλει να απαλλαχθεί από την αστική τάξη και δεν είναι απαραίτητο να έχει και την κοινωνική συναίνεση.




Ο καπιταλισμός προσέφερε στον άνθρωπο, εκτός από ένα μοντέλο αταξικής κοινωνίας, το μοντέλο της αστικής τάξης δηλαδή, και εκτός από το γκρέμισμα σχεδόν κάθε ιδεολογίας και κάτι ακόμα.. Την επιστήμη και την τεχνολογική πρόοδο. Η επιστήμη και η τεχνολογική πρόοδος παρότι γεννήθηκαν μαζί με τον καπιταλισμό δεν πρέπει να πεθάνουν μαζί του. Φυσικά στον καπιταλισμό δεν είναι απλά προϊών της ανισότητας και της καταπίεσης αλλά και εργαλείο για την διατήρηση τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν προϊών της ισότητας και της ελευθέριας αλλά και εργαλείο για την μεγαλύτερη δυνατή διεύρυνση τους. Ας αρκεστούμε στο να καταργήσουμε την ανισότητα και την καταπίεση και όχι ότι αυτές μέχρι τώρα για αντάλλαγμα πρόσφεραν.
Ο κόσμος πρέπει να πάει μπροστά, όχι πίσω. Δεν γίνεται προοδευτικές απόψεις να μπερδεύονται με χριστιανικές γιατί δημιουργούν δηλητηριώδη μίγματα. “Χρυσός αιώνας” και “παλιές καλές εποχές” ουδέποτε υπήρξαν. Ούτε ο πρωτόγονος άνθρωπος που ζούσε σε μια δήθεν αρμονία με την φύση και σε μια πραγματικά αταξική κοινωνία ήταν ποτέ ελεύθερος και ευτυχισμένος. Πρώτα απ` όλα γιατί δεν είχε συνείδηση του τι είναι ευτυχία και ελευθέρια και έπειτα επειδή ήταν δέσμιος και υποταγμένος τόσο στην υπόλοιπη φύση όσο και στις δεισιδαιμονίες που αυτή προκαλούσε.
Η ανάπτυξη των μέσων παραγωγής και της τεχνικής έφεραν δυο καθοριστικά για την ανθρώπινη εξέλιξη αποτελέσματα: την υποταγή του ανθρώπου στον άνθρωπο και την υποταγή της φύσης στον άνθρωπο.
Η υποταγή της πλειοψηφίας της κοινωνίας στην μειοψηφία έρχεται να διαδεχθεί την υποταγή όλης της κοινωνίας στα φυσικά φαινόμενα. Έχουμε δηλαδή ένα καθοριστικό άλμα προς τα εμπρός, λιγότερα άτομα υποταγμένα αφού έστω και ένα μικρό μέρος της κοινωνίας είναι ελεύθερο. Αυτό δεν σημαίνει ότι η υποταγή του ανθρώπου στον άνθρωπο πρέπει να συνεχιστεί… Καιρός είναι να απαλλαχθεί ο άνθρωπος από τον άνθρωπο και να κερδιθεί η μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία όχι για ένα κομμάτι αλλά για το μεγαλύτερο δυνατό μέρος της κοινωνίας.





Από τα παραπάνω έγινε σαφές ότι μια αταξική, ελεύθερη, πανηδονιστική κοινωνία θεωρείτε ιδανική. Το ίδιο σαφής όμως είναι και η πραγματικότητα… Φαίνετε μάταιο να προσπαθούμε να ζήσουμε σε μια κοινωνία όπως την ονειρευόμαστε, όχι όμως και να ρυθμίσουμε τις ζωές μας με βάση αυτό το όνειρο. Θέλουμε να ζήσουμε όσο καλύτερα γίνεται είτε σε μια αταξική κοινωνία είτε σε αυτήν. Αλλά με τους δικούς μας όρους. Θέλουμε να ζήσουμε όσο πιο ευτυχισμένα γίνεται, και αν η υπόλοιπη κοινωνία δεν έχει τα ίδια σχέδια με εμάς δεν θα μας εμποδίσει. Θα μιμηθούμε και σε αυτό την αστική τάξη και θα την χρησιμοποιήσουμε σαν εργαλείο για την δική μας ευτυχία.
Είμαστε και εμείς ανήθικοι και αμαρτωλοί, ασύδοτοι και δυνατοί, αυτάρεσκοι και φιλήδονοι, άπληστοι και εγωιστές. Διαφέρουμε όμως σε κάτι-δεν κυνηγάμε τα κέρδη, δεν έχουμε στόχο τα πλούτοι. Σε αντίθεση με τους αστούς, εμείς δεν επιδιδόμαστε σε κυνήγια μετοχών αλλά σε κυνηγητά με μπάτσους. Η ευτυχία μας δεν είναι προϊών καταπίεσης των άλλων αλλά προϊών της μάχης ενάντια στην καταπίεση. Την βία και την εκδίκηση σε αντίθεση όχι μόνο με τους αστούς αλλά και με την υπόλοιπη κοινωνία, δεν την έχουμε αναθέσει σε μεσάζοντες αλλά εξακολουθεί να είναι προσωπική μας υπόθεση. Από την κατανάλωση εμπορευμάτων, προτιμάμε την απαλλοτρίωση και την καταστροφή τους.
Το τι είναι ευτυχία και το πως πρέπει να ζούμε δεν θα μας το υπαγορεύσει κανείς… όπως και οι αστοί θα ζήσουμε ελεύθεροι και ευτυχισμένοι… Αλλά με τους δικούς μας όρους. Δεν έχουμε στόχους στην ζωή, η ζωή είναι ο στόχος.




ex negativo
Θεσσαλονίκη, δεκέμβριος 2005